aktualności

W sobotę 16. września 2017 r., w Szubinie, na terenie byłego obozu jenieckiego, a obecnie Zakładu Poprawczego Młodzieżowego Ośrodka Adaptacji Społecznej mieliśmy okazję uczestniczyć w rekonstrukcji historycznych wydarzeń z okresu II wojny światowej.Do Szubina zjechali nie tylko rekonstruktorzy z GRH Green Light ale i z całej Polski. Obok rekonstrukcji można było porozmawiać z pasjonatami tematu z całej Polski, zapytać o elementy umundurowania, uzbrojenia i wyposażenia, spróbować chleba wg obozowej receptury i otrzymać pamiątkową kartkę pocztową ocenzurowaną pieczątką oflagową.

Żywa lekcja historii rozpoczęła się od pokazu pt. Przybycia jeńców. Przybliżyła on jak wyglądały pierwsze chwile w obozie nowego kontyngentu jeńców. Pierwsi oficerowie sił lądowych Armii Stanów Zjednoczonych trafili do obozu w czerwcu 1943 r. Sukcesywnie do obozu napływały kolejne transporty oficerów, a po lądowaniu aliantów w Normandii populacja obozu zwiększyła się o ponad 1000 oficerów. W styczniu 1945 r. Oflag 64 liczył około 1550 jeńców.

Drugi z pokazów pt. Pijacka burda geniusze podstępu przedstawił plan ucieczki wdrożony przez pięciu jeńców. W połowie maja 1944 r. podpułkownik John H. Van Vliet Jr., podporucznik Frank N. Aten, porucznik Roy J. Chappell Jr., podporucznik William F. Higgins oraz porucznik Richard W. Secor przekonująco zainscenizowali libację alkoholową. Przygotowali w tym celu miksturę ze sfermentowanych rodzynek. Po apelu wylali cuchnący alkoholem wywar na swoje twarze i mundury oraz przepłukali nim usta. Następnie pokrzykując i śpiewając wylegli na brukowany obozowy dziedziniec i wziąwszy stojący nieopodal wypełniony po brzegi wózek na śmieci z metalowymi kołami poczęli robić nim niemożliwy do wytrzymania hałas. Prowokacja okazała się skuteczna i szybko zostali aresztowani. Wyrok, który brzmiał -10 dni izolatki o chlebie i wodzie za pijaństwo i awanturnictwo - spełnił ich przebiegłe oczekiwania. Gdy tylko trafili do znajdującego się poza drutem kolczastym karceru, zlokalizowanego po drugiej stronie ulicy Adolf Hitler Straße, niezwłocznie zaczęli piłować kraty za pomocą przemyconego przez Secora ostrza piły do metalu. Rankiem dziewiątego dnia wszystkie pręty były już podpiłowane tak, że można było je bez trudu wyłamać. Czterech spośród nich zdołało uciec, lecz niedługo potem zostali złapani ponownie.

Trzeci główny pokaz historyczny pt. Ucieczka brytyjskiego lotnika nawiązywał do funkcjonowania Oflag XXI-B, w którym to przetrzymywani byli lotnicy sił alianckich Wspólnoty Narodów, których później przeniesiono do Stalagu Luft 3 w Żaganiu. Można stąd domniemywać, że jedna ze scen znanych z holywoodzkiego filmu pt. Wielka Ucieczka mogła być bezpośrednio zainspirowana tym wydarzeniem. Porucznik Robert H. Edwards (RAF) zaraz po śniadaniu 26 września 1942 r. po prostu wstał, zapalił papierosa i oznajmił, że jest już zmęczony niewolą. Skierował swoje kroki ku ogrodzeniu z kolczastego drutu. Został rozstrzelany podczas próby ucieczki przez drut kolczasty. Pochowano go na cmentarzu w Szubinie, a obecnie spoczywa na przeniesiono na Cmentarzu Wojennym Wspólnoty Brytyjskiej w Poznaniu.

Między głównymi pokazami rekonstruktorzy odtworzyli wiele scen z życia codziennego jeńców, związanych zarówno z pracą, jak i rozrywką. Odpowiadali an pytania mieszkańców Szubina. Za sprawą oprawy muzycznej z epoki na terenie byłego obozu zapanuje klimat jak sprzed ponad 70 lat. Wybrzmią także oryginalne dźwięki zarejestrowane w obozie czerwcu 1944 r. przez delegata YMCA (Związek Młodzieży Chrześcijańskiej), Henryego Söderberga. Wśród archiwalnych nagrań można było usłyszeć fragmenty występów obozowej orkiestry symfonicznej, chóru czy orkiestry swingowej, wypowiedzi jeńców na temat ich działalności kulturalno-oświatowej czy fragment nabożeństwa w obozowej kaplicy.

W holu głównym Zakładu Poprawczego można było zobaczyć makietę obozu jenieckiego. Makieta w skali 1:125 wykonywana została przez dwóch nauczycieli Tomasza Kmiecia i Mieczysława Luchowskiego oraz wychowanków MOAS w ramach projektu edukacyjnego pt. Oflag 64 ocalić od zapomnienia ustanowionego w 2012 r. przez dyrektora placówki Wiesława Guzińskiego.

Muzeum Ziemi Szubińskiej prezentowało w plenerze dwie premierowe wystawy. Pierwsza wystawa pt.: Sceny z życia obozowego przedstawiała akwarele namalowane w niewoli przez Yves-Marie le Bot, francuskiego jeńca Oflagu XXI-B w Szubinie w latach 1940-41. Akwarele odnalezione w 2016 roku w posiadłości jego wnuka, który nosił takie samo imię i nazwisko, zostały przekazane do zbiorów Muzeum Ziemi Szubińskiej. Druga wystawa pt.: Stalag XXI-B, Oflag XXI-B oraz Oflag 64 w obiektywie delegatów Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża prezentowała fotografie z archiwum biblioteki audiowizualnej Czerwonego Krzyża w Genewie wykonane w szubińskich obozach, na których udokumentowane są rozmowy delegatów z jeńcami oraz życie codzienne jeńców. Wystawy cieszyły się dużym zainteresowaniem nie tylko mieszkańców ale i rekonstruktorów. Przewodnikiem po wystawie była kustosz Kamila Czechowska.

Młodzież z Zespołu Szkół w Szubinie zaprezentowała fragmenty sztuki pt.: Brother Orchid (Orchid, brat gangstera) autorstwa Leo Brady, wystawionej przez jeńców na scenie obozowego Małego Teatru podczas Świąt Dziękczynienia w listopadzie 1943 r. Uczniowie pod kierunkiem Marioli Polańskiej odtworzyli także obozową tablicę ogłoszeń wraz z prezentowanym na niej w formie gazetki ściennej Biuletynem Codziennym, tworzonym przez oficerów amerykańskich na podstawie przeglądu niemieckiej prasy oraz wiadomości radiowych.

Klubu Miłośników Fotografii Flesz wykonał sesję fotograficzną rekonstruktorów oraz reportaż z wydarzenia. Zdjęcia te będą użyte do późniejszej wystawy dotyczącej pikniku Żywa Historia Oflagu 64 w Szubinie. Wystawa odbędzie się jesienią br. w murach Rejonowej Biblioteki Publicznej w Szubinie.
Wśród gości zza oceanu pojawili się dzieci i wnuki byłych jeńców Oflagu 64: Susanna Connaughton, córka byłego jeńca podporucznika Seymoura R. Boltena, Dave Stewart, syn byłego jeńca kapitana Donalda B. Stewarta, oraz Cindy i Glenn oraz Laureen Burgess, wraz z mężem córka i wnuczka byłego jeńca podporucznika Wilbura B. Sharpea, jednego z niewielu jeszcze żyjących weteranów.
Rekonstrukcja na terenie byłego obozu jenieckiego zostali sfilmowani na potrzeby powstającego w USA filmu dokumentalnego przez reżysera i producenta Davida H. 'Wino' Weinsteina.
Podczas wydarzenia za zaangażowanie podziękował Mariuszowi Winieckiemu, Wiesławowi Guzińskiemu i Rafałowi Góreckiemu z GRH Green Light burmistrz Szubina Artur Michalak. O znaczeniu lokalnego dziedzictwa mówił starosta nakielski Tomasz Miłowski. Głos zabrał także Wiesław Guziński, Rafał Górecki i Mariusz Winiecki oraz przedstawiciele gości z USA.
Organizatorem była Gmina Szubin, a inicjatorem Mariusz Winiecki, który prowadzi działalność badawczą poświęconą odkrywaniu dziejów byłych obozów dla jeńców alianckich w Szubinie wspólnie z Grupą Rekonstrukcji Historycznej Green Light z Poznania. Współorganizatorami byli Muzeum Ziemi Szubińskiej, Zakład Poprawczy Młodzieżowego Ośrodka Adaptacji Społecznej w Szubinie, Szubińskiego Domu Kultury, Zespołu Szkół w Szubinie, Ochotnicza Straż Pożarna w Chomętowie, Klubu Miłośników Fotografii Flesz.

Tekst: http://oflag64altburgund.blogspot.com//Kamila Czechowska

Więcej zdjęć ======TUTAJ