aktualności

1 września 1939 r. wybuchła II wojna światowa, która całkowicie zmieniła oblicze świata. Od pierwszego dnia wojny jej groza była odczuwalna w Szubinie. Przez miasto przechodziły kolumny uciekinierów z nadgranicznych powiatów II Rzeczpospolitej. Uciekinierzy zmierzali w kierunku Łabiszyna i dalej na Inowrocław i Mogilno. Rozpoczęła się ewakuacja mieszkańców i władz Szubina. Do miasta przywieziono pierwszych rannych. W szubińskim szpitalu próbowano uratować życie ppor. Józefowi Suplickiemu (1914-1939), który służył w 10 pułku piechoty w Łowiczu, a po mobilizacji został skierowany w rejon nadnotecki w okolice Smogulca. Ppor Suplicki podczas patrolu oficerskiego w rejonie Osieka nad Notecią został ciężko ranny w brzuch. W złym stanie przewieziono go do szpitala w Szubinie, gdzie zmarł i został pochowany.
Tak zapamiętał nadejście wojennych wieści Jan Jankowski, który pełnił rolę kierownika szkoły w Rynarzewie: "Dzień od wczesnego ranka pogodny. Wchodzę na dziedziniec szkolny, by rozkoszować się czystym powietrzem letniego poranka, by wzrok nasycić blaskiem promieni wschodzącego słońca. Wszak to ostatnie piękne dni kończącego się lata!
Moje radio zepsuło się; udaję się, jak to zresztą od kilku dni codziennie czyniłem, do restauracji Molendy, aby wysłuchać wiadomości dziennika porannego.
Lecz cóż to? Co znaczy mącący słowa spikera odgłos dzwonka, dochodzący gdzieś z głębi głośnika? Co znaczy przerwa w audycji i w czasie jej trwania podane tajemnicze słowa: „Ma-Pa 2- przeszedł”, lub: „Ko-Ma 4- nadchodzi?” Czyżby już?... W świadomości budzi się niepokój i przeczucie czegoś nadzwyczajnego. Wiadomości dziennika porannego osłania jednak dziwna tajemniczość.
Zdenerwowanym krokiem wychodzę. Na rynku gromadka mężczyzn żywo dyskutuje. Podchodzę.
- Podobno Niemcy zajęli Gdańsk!- oznajmia ktoś bez zwykłych słów powitania.
Drgnąłem. Byłożby to możliwe? Spoglądam na przesuwających się ulicą miejscowych Niemców. Twarze ich dziwnie jasne, zadowolone, krok przyspieszony. Może więc to prawda? Nie zaznaję spokoju, a niepewność bardziej przygniata, niż poznanie choćby najgorszej rzeczywistości. Ponieważ to 1 września, chwytam za rower, by udać się do Szubina po odbiór pensji, a równocześnie zasięgnąć języka. Zastaję tu obraz prawdziwie wojenny. Przez miasto przewalają się kolumny samochodów osobowych, ciężarowych i długie szeregi wozów, uwożących dobytek ludności z terenów przygranicznych. Twarze przestraszone, wzrok niespokojny. Grozę powiększa ryk pędzonego bydła. Wszystko kieruje się na Łabiszyn, byle dalej, byle bliżej serca Polski, gdzie będzie już bezpiecznie! Miejscowa ludność w gorączkowym nastroju biega na wszystkie strony. Każdy dom jest poruszony, każde serce niespokojne. Widok zapchanych ulic każdego przeraża. Ten i ów bierze się skwapliwie do pakowania dobytku. Atmosferę niepewności potęguje widok ewakuujących się urzędów; akta ładuje się na samochody, na których znajdują także miejsce urzędnicy i ich rodziny. Gorączkowa myśl ucieczki góruje ponad wszystkim.
Brak jeszcze ciągle potwierdzenia faktu zajęcia Gdańska. Udaję się do szkoły po odbiór pieniędzy i tu słyszę z ust moich kolegów grozą przejmujące słowa: „Wojna rozpoczęta! Niemcy w kilku miejscach naruszyli nasze granice i już rozpoczęli naloty bombowe!”
A więc kości rzucone!".

Pamięć o tragicznych wydarzeniach jest od dziesięcioleci pielęgnowana w Szubinie. 1 września 2021 r. władze Szubina wraz z przedstawicielami instytucji i organizacji złożą wiązanki kwiatów i zapalą znicze pod miejscami pamięci. W rocznicę napaści sowieckiej na Polskę - w dniu 17 września 2021 r., o godz. 17.00 w Muzeum Ziemi Szubińskiej planowane jest spotkanie, na które zaprasza Burmistrz Szubina Mariusz Piotrkowski, prezes Akcji Katolickiej w Szubinie Danuta Siewkowska oraz Dyrektor Muzeum Ziemi Szubińskiej dr Kamila Czechowska. Podczas spotkania będzie można wysłuchać wykładu pt. WRZESIEŃ 1939. IV ROZBIÓR POLSKI. Wykład wygłosi prof. dr hab. Aleksander Lasik. Prezentowana będzie wystawa z zasobów IPN pt. Powstanie Warszawskie 1944. Bitwa o Polskę, która można oglądać w muzeum od 1 sierpnia 2021 r. Następnie zebrani przejdą pod pomnik na placu Kościelnym, gdzie oddany zostanie hołd ofiarom II wojny światowej.
Aleksander Lasik to urodzony w Szubinie polski socjolog i historyk, profesor Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy i kierownik Zakładu Historii Najnowszej i Dziejów Migracji na tym uniwersytecie. Autor kilkudziesięciu prac zwartych i artykułów dotyczących organizacji SS i systemu niemieckich obozów koncentracyjnych. M.in. Sztafety Ochronne w systemie niemieckich obozów koncentracyjnych. Rozwój organizacyjny, ewolucja zadań i struktur oraz socjologiczny obraz obozowych załóg SS.