Na terenie gminy Szubin i gminy Kcynia wiosną i latem 1939 r. wybudowane zostały umocnienia Armii Poznań. Obiekty z Wąsosza, Słupów, Nowego Światu i Dobieszewa zachowała się do dnia dzisiejszego i są atrakcją turystyczną na naszym terenie.
7.02.2018 r.
W środę, 7 lutego 2018 r. na terenie budowy drogi krajowej S5 w Wąsoszu odbyło się spotkanie dla przedstawicieli mediów związane ze zmianą lokalizacji schronu z 1939 r, który usytuowany był między dawnym nasypem kolejowym a drogą Szubin - Żnin. W spotkaniu obok mediów uczestniczyli przedstawiciele wykonawców, Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, służb konserwatorskich. Na etapie projektowym Muzeum Ziemi Szubińskiej zwróciło się do Gminy Szubin, a ta bezpośrednio do projektanta drogi o uwzględnienie przenosin tego zabytkowego obiektu. Zbierano podpisy za poparciem tego pomysłu. Ostatecznie postulat uwzględniono i w ostatnich miesiącach i tygodniach trwały prace nad realizacją tego trudnego działania. Rozważano kilka koncepcji przenosin bryły. Od kilku dni przedsięwzięcie jest realizowane i obiekt przesuwa się milimetr po milimetrze na miejsce docelowe. Obiekt waży około 150 ton.
Obiekt pochodzi z 1939 r. Prace nad rozplanowaniem sieci fortyfikacji rozpoczęto w marcu 1939 r. Z uwagi na żniwa budowa miała rozpocząć się w sierpniu 1939 r. Zagrożenie wojną spowodowało przyśpieszenie działania i prace rozpoczęto w połowie lipca. Budowniczymi obiektów obok żołnierzy ?Armii Poznań? były lokalne firmy, robotnicy najemni i ochotnicy. Kierował nią płk Tadeusz Parafiński, a kierownikiem technicznym był ppłk Mieczysław Wężyk z 26. Dywizji Piechoty (DP). Przy budowie pracowali również żołnierze 92. grupy fortyfikacyjnej z 26. DP oraz żołnierze Batalionu Obrony Narodowej Żnin. Planowano wybudować na naszym terenie 60 obiektów. Sieć schronów miała naturalne uzupełnienie w linii jezior pałuckich. Zaopatrzenie placów budowy docierało na Pałuki z całej Polski. Na stację kolejową w Wąsoszu miały dotrzeć materiały budowlane na 18 obiektów, a do Żnina na kolejne 10. Docelowo do Wąsosza i Żnina przywieziono 207 wagonów. Materiału budowlanego było tak dużo, że powstały problemy z wyładunkiem i transportem do miejsc, gdzie miały powstać schrony. Prace trwały do końca sierpnia, kiedy to ogłoszono mobilizację. Schrony ocalały z pożogi II wojny światowej, gdyż nie wykorzystano ich do prowadzenia działań wojennych. Wojsko polskie wycofało się z tych terenów 5 września 1939 r. i w tym samym dniu wojska niemieckie wkroczyły do Szubina.
Świadectwem tamtych działań jest 8 schronów, a bunkier w Wąsoszu to nie jedyny taki obiekt na terenie gminy Szubin. Na wysokości kapliczki przy drodze Wąsosz - Słupy, około 350 m od drogi, na skraju nieużytku rolnego usytuowany jest tradytor do ognia jednostronnego, skierowany w stronę drogi. Kolejny usytuowany jest obecnie w otoczeniu leśnym około 300 m na zachód od drogi Szubin - Żnin i na południe od Czarnego Rowu. To schron do ognia jednostronnego, którego kąt głównej linii ognia wynosi 60 stopni. Na terenie Pałuk obok obiekty takie znajdują się między innymi w Żninie i jego okolicy,a także w rejonie Dobieszewia, Gołańczy i Wągrowca.
Więcej zdjęć TUTAJ


TEKST GDDKiA
Z terenu budowy drogi ekspresowej S5 w miejscowości Wąsosz, przesunięto ważący ok 150 ton schron bojowy.
Bunkier był elementem fortyfikacji Armii "Poznań". Główna linia obrony na tym odcinku przebiegała od Władysławowa nad Notecią - wzdłuż łańcucha jezior żnińskich - do jeziora Wiecanowskiego. Prace przy umocnieniach na tym odcinku, prowadzono od sierpnia 1939 roku. Wykonano zasieki z drutu kolczastego, rowy przeciwczołgowe oraz schrony bojowe. We wrześniu 1939 roku nie prowadzono jednak walk na przedmiotowym odcinku umocnień. Jednostki wycofały się 05 września na linię jezior barcińskich i w rejon Inowrocławia.

Schron bojowy jest to tzw. tradytor dwustronny zasypany. Położony jest w miejscowości Wąsosz między istniejącą drogą nr 5, a byłym torowiskiem linii kolejowej. Na stoku wzniesienia - na północny wschód od Dąbrówki Słupskiej.

W związku z tym, że schron znajdował się na trasie budowy drogi ekspresowej S5, podjęto decyzję o jego przesunięciu o 34 metry na wschód.

W ramach prac przygotowawczych wykonano fundamenty, na których umiejscowione zostały specjalne siłowniki do podniesienia schronu. Zamontowano też specjalny tor z ław żelbetowych monolitycznych, po których nastąpiło przesunięcie schronu na miejsce docelowe.
W przyszłości będzie on stał przy drodze dojazdowej (biegnącej równolegle do drogi S5) a dzięki specjalnej zatoce postojowej, będzie możliwość zobaczenia bunkra z bliska.
Operacja przeniesienia bunkra będzie trwała do 9 lutego 2018 roku.
tekst: GDDKiA